Laten we eerlijk zijn: zodra het over “regulering” gaat, haakt de helft van de mensen al af. Maar wacht even. Dit keer is het serieus interessant. Want de Europese Unie heeft een wet aangenomen – de AI Act – die grote gevolgen gaat hebben voor hoe we omgaan met kunstmatige intelligentie. Niet over tien jaar, maar vanaf volgend jaar al.
Waarom bemoeit Brussel zich met AI?
Goede vraag. Simpel gezegd: omdat AI razendsnel groeit en tot nu toe eigenlijk niemand er duidelijke regels voor had. ChatGPT, deepfakes, gezichtsherkenning op straat… het gaat zó snel dat overheden moeite hebben om bij te benen. De EU wil voorkomen dat bedrijven zomaar alles kunnen doen met jouw data, of systemen bouwen die mensen (onbewust) discrimineren.
En, laten we eerlijk zijn: als we dit overlaten aan alleen Silicon Valley, weten we hoe het afloopt.
Wat staat er precies in die wet?
Oké, hier wordt het interessant. De AI Act deelt AI-systemen op in vier risiconiveaus:
1. Onacceptabel risico – Verboden. Denk aan sociale creditsystemen zoals in China, of AI die mensen manipuleert via subliminale technieken. Dat mag dus gewoon niet in de EU.
2. Hoog risico – Mag wel, maar onder strikte voorwaarden. Bijvoorbeeld AI in de zorg, het onderwijs, of bij sollicitaties. Deze systemen moeten transparant zijn, getest worden op discriminatie en onder menselijk toezicht staan.
3. Beperkt risico – Zoals chatbots. Die moeten duidelijk maken dat je met een AI praat (ja, ook als dat irritant voelt).
4. Minimaal risico – Denk aan spamfilters of AI in videogames. Die mogen gewoon, zonder extra regels.
Wanneer gaat dit allemaal in?
De wet is officieel goedgekeurd in 2024, maar treedt gefaseerd in werking vanaf 2025. Voor hoog-risico AI krijgen bedrijven 24 maanden de tijd om zich aan te passen. Voor verboden systemen geldt: meteen stoppen.
Dat betekent dus dat bedrijven als Amazon, Google en ook kleinere AI-startups in Europa nú al moeten schakelen. En geloof me, dat doen ze ook. Achter de schermen is het een gekkenhuis van juridische updates en compliance teams die overuren draaien.
Wat betekent dit voor jou?
Misschien denk je: leuk, maar wat heb ik eraan? Best veel, eigenlijk. De wet is er niet alleen voor techbedrijven, maar vooral om jouw rechten te beschermen. Dat je weet wanneer je met een AI praat. Dat je niet geweigerd wordt voor een lening omdat een algoritme jou “onbetrouwbaar” vindt. Dat je werkgever geen obscure software gebruikt om jouw productiviteit te meten.
Kortom: het is bedoeld om technologie veilig en eerlijk te houden. En dat voelt best geruststellend.
Gaat dit écht werken?
Tja… daar verschillen de meningen over. Persoonlijk vind ik het een stap in de goeie richting. Eindelijk duidelijke kaders. Maar sommige experts vrezen dat de regels te vaag zijn, of dat ze innovatie remmen.
En eerlijk: als je ziet hoe snel AI evolueert, voelt 2025 alweer ver weg. Wetgeving loopt per definitie achter de feiten aan.
Dus, wat nu?
Als je werkt met AI, of gewoon nieuwsgierig bent naar waar het heengaat: houd de ontwikkelingen in de gaten. De AI Act is geen eindpunt, maar een begin. Verwacht updates, aanpassingen, misschien zelfs nieuwe wetten.
En stel jezelf deze vraag: wil jij dat een algoritme beslissingen voor je neemt zonder dat jij het weet? Als het antwoord “nee” is, dan is deze wet er voor jou.
Frisse wetten voor een gekke technologie. We zijn nog lang niet klaar, maar dit is in elk geval een begin dat telt.
